Тыва Республиканың Улусчу чогаадылга төвүнүң мурнундан силер бүгүдүге онзагай байырлалывыс - Тыва дыл хүнү-биле Тыва дылывыстың хүнү-биле изиг байырны чедирдивис!
Тыва дыл – тыва кижиниң бот-тускайлаң чоруун, бодалын илереткен болгаш тыва чаңчылчаан культураның өзээ-дир деп билип турар бис. Ынчангаш бо кайгамчык чараш болгаш ханы уткалыг байырлалывыс-биле бөмбүрзээвистиң кайы-даа булуңунда чурттап чоруур тыва чонувуска, силерге бедик хей-аътты, сүлде-сүзүктү, аас-кежикти, өөрүшкү-маңнайны күзеп, тыва дылывыска хумагалыг хамаарылгаңарны хүнден хүнче күштелдирип, орууңар ак, чорууңар бүдүнгүр болзун деп йөрээвишаан Улустун чогаалчызы Александр Даржайнын «Тыва дылым» деп шүлүүн бараалгаттывыс:
ТЫВА ДЫЛЫМ
Сүзүүм болган авайымның сүдү ышкаш,
Сүүзүннүг, мага - боттан адырылбас,
Тынар агаар, сеткилимниң хөрзүнү бооп,
Тыва дылым, дамыр - ханда тудуш - тур сен
Кырган - ачам уран - мерген тоолундан
Кыштың узун кежээзинде сени танааш,
Маадырлыг өлбес чоннуң дылы - дыр деп,
Магадааштың, кезээ шагда ынакшаан мен.
Кашпал хемче шурай берген дидим кыстың
Өжээн - килең доюлдурар түрлүг ырын
Өшкүлерин дозуп чорааш, угбам уруг
Хаяларга чаңгыландыр ырлавыткан.
Ынай бодум ону дыңнааш, төрээн дылым,
Ыым келип, баарым адаа ажыш диген -
Ынчан сенден бир - ле дугаар ынакшылдың
Ыдык чаагай, өндүр арыын билген - дир мен.
Ыржым дүне. Чечектиг шык. Өглер удаан.
Ырак дээрниң сылдыстары көрүп турда,
Ынаам кыска сеткилимни ажыдарда,
Ынчан база буянныыңны көрдүм, дылым.
Чоннуң мерген сөзүн дыңнап, номнар номчааш,
Чогум байлааң, эртинелииң билдим, дылым.
Ооң соонда дүнелерде уйгум читкен,
Одум чырык, даңны атсы кывар болду.
Өөскүп кыпкан сеткил одун канчаптар мен,
Өртээр эвес, баглаар эвес - хоржок чорду:
Бодум чайгаар демир - үжүк сегирип ап,
Бодаан шүлүүм сенден бижип алыр - дыр мен.
Тыным болган тыва дылым, кызыгааржок
Октаргай дег делгем - дир сен, байлак - тыр сен.
Оглуң менден эртинеңни харамнанма,
Тыртым болба, дээжизин хайырлап чор.
Сен чок черге - сеткил - чүрээм куруг - хоозун,
Сен чок черге - хову кезээн каңмыыл - дыр мен.
Чаагай чолум, алдар адым сенде тудуш,
Чалгын - чакпам болуп чор сен, Тыва дылым!
Тыва дыл хуну биле! С Днем тувинского языка!
01 Ноя.
