1999 чылдың ноябрьда болган ЮНЕСКО-нуң чиңгине конференциязынга чарлаттынган – Бүгү делегейниң төрээн дылдар хүнүн 2000 чылдың февральдан эгелеп, дылдарга болгаш оларның культурлуг янзыларынга база кижилерниң хөй дылдыг болурунга деткимче кылдыр демдеглеп эрттирип эгелээн. Тыва дылывыстың байырлал хүнүн Тыва Республиканың Тываның Баштынының Чарлыы-биле 2016 чылда тургускан. Дыл бистиң материалдыг болгаш сагыш-сеткиливистиң өнчүзүн сайзырадып, кадагалап артырарынга кончуг чугула чепсек болуп турар. Ынчангаш тыва чоннуң төрээн дылынга, төрээн чер чурттунга хүндүткели салгалдан салгал дамчыыр дээрзинге бүзүрел бар. Кижиниң төрээн дылы эң-не эргим, чону дег үнелиг, иезиниң сүдү дег сүүзүннүг! Дыл чок болза, нация чок, нация чок болза, чер-чурт чок! Төрээн дылыңарга ынак болуңар!